Dünya Saatleri : Big Ben
Big Ben, Mimar Charles Barry tarafından 1834 yılında yanan Westminster sarayı yenilenirken eklenmiş 3 kuleden en uzun ikincisidir.
Big Ben aslında halk tarafından 98 metrelik Victoria kulesinden sadece 2 metre kısa olan Gotik tarzdaki St. Stephen kulesinin saat çanına verilmiş takma isimken, zamanla kulenin adı olma özelliğini kazanmıştır.
Big Ben isminin, 1833-1845 arasında oldukça popüler olan İngiliz Ağır sıklet boks şampiyonu Ben Caunt ya da çanın kurulum aşamalarına nezaret eden ayrıcada üstüne adını kazıdığı varsayılan Sir Benjamin Hall dan geldiği konusunda hala tartışmalar vardır.
Dünyanın en büyük dört taraflı saat kulelerinden biridir Big Ben ismi verilen çan, batı Londra’da bulunan “Whitechapel Çan Fabrikası” nda 10 Nisan 1858’de kalıba dökülmüş, soğuması için 2 hafta gerekmiş, Victoria kulesine onlarca atın çektiği bir kağnı arabasıyla götürülmüş monte edilmesi aylar sürmüş, saat 31 mayıs 1859 yılbaşında çalışmaya başlamış ve çan ilk defa 11 Temmuz 1959 yılında çalmıştır.
Çan’ın ağırlığı 13,5 ton dur. 2,28 metre yüksekliğinde 2,75 metre çapındadır. Bakır ve kalay’dan yapılmıştır.
İçeride bir çan dili yoktur dışarıdan 280 kilogramlık bir çekiçle vurularak çalınır.
Saat başı çalan BigBen hariç çeyrek saatlerde çalan çanların bir takma ismi yoktur.
Her saat başı çalan melodi 1793 yılından itibaren Büyük St. Mary Cambridge kilisesinde çalmış sonra bu çan kulesine adapte edilmiş Handel’in Mesih aryasının Kurtarıcım benimle yaşıyor bölümüdür.
Çan çaldığında gece sessizliğinde 14 kilometre kadar uzaktan duyulabilir.
Çan’ın bulunduğu bölüme aşağıdan itibaren 334 basamak ile ulaşılır.
Saat kısmının resmi adı Büyük Westminster Saati’dir.
Saat tamamen yerçekimi ile çalışır.Mekanizmaya takılı büyük ağırlıklar haftada üç kez geri sarılmak suretiyle serbest düşüşe bırakılır.
Saat genelde dakik değildir ama günde en az 3 ya da 4 kes ayarlanır. Rüzgar, hava ve üzerine konan kuşlar sıkça saati etkiler.
Saatin akrep kolu 2,7 metre ve 300 kilogramdır.
Saatin yelkovan kolu 4,2 metre ve 100 kilogramdır.
Rakamlar 60 santimetre büyüklüğündedir.
Saatin mekanizması 5 ton ağırlığındadır.
Saat, bir avukat olan Edmund Beckett Denison tarafından tasarlamıştır.
Saat her 5 senede bir sabun ve su ile temizlenir.
1976 yılında ağırlıkların sebep olduğu bir metal yorgunluğu sonrası saat mekanizması kırılmış ve yaklaşık 8 ay süren bir çalışma sonrası tamir edilebilmiştir.
Bu saat ve sarayda bulunan diğer 2000 saatin dakikliği ve bakımından oldukça kalabalık bir ekip sorumludur.
Big Ben esas ününü 2. Dünya savaşı sırasında BBC tarafından Avrupa’ya yapılan haber bültenlerinin başında Çan kulesinden canlı verilen saat başı melodisiyle kazanmıştır. Bugün hala bu dönem mikrofonlarını çan kulesinde görebilirsiniz. Bu jenerik Avrupada Nazi Almanyasına karşı varoluşun ve Birleşik Krallığın devamının simgesi olmuştur.
Bu hergün çalan çan seslerinin analizini yapmayı başaran Alman mühendisler ise, sesler arasında çok az farkedilebilen ton farklarıyla Londra’nın hava durumunu belirleyebilmişlerdir. Bu yüzden 7 Eylül 1940 ve 16 Mayıs 1941’de Londra’yı bombalayan Alman Hava Kuvvetleri Big Ben’i vurmamıştır.
